Matbaa Bilgileri - Matbaa Terimleri

MATBAA TERİMLERİ – 09

Polyester film: (Auto film) Pigment kağıdı yerine kullanılır. Uygulama aynıdır. Pigment kağıdı 150 g/m. lik kartondan yapıldığı için ve üstelik de ıslak çalışıldığı için boyutlarını değiştirebilmektedir. Polyester filmlerde pigment kağıdındaki jelatin tabakasına sahiptir. Yalnız kağıt yerine taşıyıcı olarak polyester film kullanılmaktadır.

Strip: Polyester filmde, polyester ile jelatin arasında bulunan bağlayıcı bir tabakadır. Bu tabaka, film silindire sarıldığı zaman jelatin tabakasının silindire kolaş göçmesine yardımcı olur.

Gümüş halojen film: Silindir kopya filmidir. Pigment kağıdı veya polyester filminin yerine kullanılır.

Direkt silindir kopyası: Pigment kağıdı, polyester film veya gümüş halojen filmlerini pozlandırıp banyo etmek yerine hassas emülsiyonu doğrudan doğruya silindir yüzeyine sıvanır. Pozitif montaj silindir üzerine pozlandırılır. Tashih yapılır. Sonra asitle yedirme işlemi yapılır. Bu sistemin avantajı; resim boyutlarının değişme sorununu ortadan kaldırır. Modern tifdruk silindir hazırlamada direkt kopya sistemi uygulanmaktadır.

Elektronik gravür: Elektronik silindir hazırlama sistemidir. Baskı görüntüsünün pozitif filmden doğrudan doğruya bakır silindir üzerine transfer edilerek yapılmasıdır.

Sodyum bikarbonat: Pigment kağıdının ışığa duyarlı hale getirilmesine yarayan kimyevi bir maddedir. Pigment kağıdı potasyum bikarbonat eriyiği içinde banyo edilerek, ışığa duyarlılık kazandırılır. Potasyum bikarbonat(K2Cr2O7) yerine amonyum bikarbonat ((NH4)2Cr2O7) kullanılabilir.

Tifdruk tramı: Siyah kareler halinde veya tuğla biçimindedir. Kalıp silindiri üzerinde boya çukurlarının ve çukur çevrelerinin oluşmasını sağlar.

Boya sıyırıcı raklenin temas ettiği kısımlar tramda şeffaftır. Şeffaf kısımların, siyah kısımları oranı normal olarak 1/3, 1/4, 1/5 oranında olanları vardır. Tifdruk tramını, ofset ve tipoda kullanılan tramlardan tamamen ayırmak gerekir. Çünkü tifdruk tramı, yarımtonları noktalara çevirmek için kullanılmaz. Yalnızca raklenin boyayı sıyırması için zemin teşkiline yarar.

Klasik sistem tramlama: Burada, tramlar, yüzey itibari ile aynı büyüklükte, ancak resim tonlarını değişik derinlikteki noktaların aldığı boya miktarları ile sağlanıyor.

Ototipi tramlama: Bu da tifdrukta tramlama sisteminden birisidir. Nokta büyüklükleri, tipo ve ofsette olduğu gibi, değişiktir. Bu noktaların çapları, resim tonlarını verir. Noktaların derinlikleri aynıdır. Noktaların çevrelerinde, raklenin boyayı sıyırması için gerekli olan çizgiler bulunur. Bu çizgiler tramlı poziitf lith filmdeki şeffaf biçimdedir. Ototifi tifdruktaki noktalırın hiçbiri birbiri ile temas halında değildir. Her nokta bağımsız olarak bulunur. Bu tifdruk ototipi tramını, ofset ve tipo için kullanılan tramlarlardan ayıran bir özelliktir.

Rakle: Kalıp silindirinden boyayı sıyıran mekanizmadır. Boya sıyırıcı raklenin temas ettiği kısımlar tramda şeffaf olan kısımlardır.

Soğuk ışık: Pigment kağıdın kopyasında poz aracıdır. Isınmadığı için pigment kağıdı fazla etkilenmez, genleşmez. Eğer pozda kağıt ısınırsa pigment kağıt genleşir, uzar bu da ayarsızlığa neden olur.

Galvano sistem: Çelik silindir üzerine bakır kaplanmasıdır. Bakır kaplanması galvano sistem ile yapılmaktadır.

Ballard bakır kaplama: Silindire bakır kaplama sisteminden biridir. Yaklaşık 0.5 mm kalınlığındadır. Bu tabaka parlatılır. Kopyadan sonra, asitle yedirilerek baskı yapacak çukurlar oluşturulur. Baskı işi bittiken sonra silindir üzerinden sökülüp, elektroliz yolu ile yeniden kaplama işlerinde kullanılır. Bu sistem bir defa kullanılır.

Temel bakır kaplama: Bu da silindire bakır kaplama sistemidir. Bu tabaka daha kalındır. Yaklaşık 3 mm’dir. Baskıdan sonra çukurlar kayboluncaya kadar üstten sıyrılıp, sonra üzeri yeni kopya yapılır. Bunun dezavantajı her sıyırmada temel bakır tabakası incelir. Dolayısıyla silindirin çapı da daralmış olur. Bu dezavantajdan dolayı bu sistem tercih edilmemektedir.

Asfalt lakı: Bakır silindire yedirme işlemine başlamadan önce, silindir jelatinsiz yani basmayacak bölgeleri veya hatalı kısımları, kapatmaya yarayan maddedir.

Yedirme: Bakır silindirin "Demir III Klorür" FeCl3 ile derinlik (çukurlaştırma) yapma işidir. Yedirme işleminden sonra silindir baskıya verilir.

Arttırma tashihi: Silindir çukurlarının daha çok derinleştirilmesi ve resim tonunun daha yükseltilmesi demektir. Arttırma tashihi için önce silindir yüzeyi temizlenir. Merdane dayanaklı boya verilir, yedirilmek istenen çukurluklar çıplak kalır. Korunmak istenen çukurlar boya ile doldurulur. Sonra yedirme yapılır. İstenen derinliğe ulaşınca yedirme tamamlanmış olur.

Eksiltme tashihi: Silindir çukurlarındaki derinliğin azaltılarak resim zayıflatımasına denir

SERİGRAFİ BASKI TERİMLERİ

Serigrafi Baskı: Bir çerçeveye gerilen ince dokulu kumaş (ipek) ya da metal örgü üzerinde; basılacak şekilin içine rastlayan delikler açık bırakılır. Dış kısım delikler ise, özel maddelerle kapatılır. Böylece oluşturulan herhangi bir yüzey üzerine konulup, özel bir lastikle içine mürekkep yayılarak, toplanınca açık deliklerden aşagı sızan boya şeklin yüzey üzerine çıkmasını sağlar.

Serigrafi: Elek gibi gerilmiş ince özel ipek dokumaya dizilmiş yada yazılmış yüzeylerden geçirilen boya ile baskı yapılan sisteme denir.

Gaze (ipek): Çerçeveye gerilen ve üzerinde görüntüyü taşıyan dokumalardır.

Elek: Kalıp ipeği.

Foto Şablon: Elek üzerinde ışığa duyarlı fotografik emülisyonlar kullanmak suretiyle yapılan çalışmaya denir.

Lak: İpek üzerinde film yada emülisyonla örtülmeyen kısımlardaki yüzeyleri kapatmaya yarıyan sıvı maddelerdir.

Stensil: Şablon, serigrafi kalıbı.

Tiner: Eritgen, mürekkebi incelten sıvı.

Rakle: Eleğe konan mürekkebi aşağı geçiren, ahşap ya da alüminyum tutacağı ve buna takılıp değiştirilebilir özel bir lastik bölümü bulunan baskı aracıdır.

Akrelik boya: Su ile inciltilebilen temizlene bilen hertürlü akrilik ve plastik esaslı boyalardır.

İnceltici: Yapısında mürekkebin bağlayıcısındaki reçineyi çözen, mürekkebi incilten istenilen kıvama getiren kimyasal maddedir.

Geciktirici: Mürekkebin kurumasını hem şablonda hemde sonraki kurutma tertibatında yavaşlatmayı sağlayan kimyasal maddedir.

Köpük kırıcı: Mürekkeplerin karıştırma ve ragle ile baskı yapma anında mürekkepler köpürebilir bunu engellemek için kullanılan kimyasaldır.

Kalıp açıcı: Baskı sırasında ipekteki tıkanmaları engelliyen kimyasal maddedir.

Pistole: Rakle kullanmadan mürekkebi basınçlı havayla kalıbın içine püskürten tabanca görünümlü bir baskı aracıdır.

Rulo: Lastik bir silindir ve tutma sapından oluşur. Mürekkep ezmeye ve kalıp hazırlamaya yarayan aygıt.

Spatula: Kalıba mürekkep koymaya, kalıptan mürekkep sıyırmaya ve mürekkebi ezmeye yarayan ağaç saplı, çelik yada plastikten yapılma araç.

Rölyef (Kabartma): Basılan işe, kabartma tozu serpilip, tozun fazlalığı döküldükten sonra, elektrik ocağı üstünde ısıtılarak baskının kabartılmasıdır.

TAMPON BASKI TERİMLERİ

Tampon baskı: Kılişe üzerine verilen boya bir rakle ile sıyırıldığında yalnızca dış kısımlarda kalır. Silikon ve yağ karışımından oluşan tampon ise bu dişi kısımda kalan boyayı alarak basılması istenilen cismin üzerine bırakılır. Bu tamponun in büyük özelliği boyayı kolay kabul etmesi ve kusursuz aktarmasıdır.

Fotopolimer Klişe: Plastik kalıp

Klişe: Pozitif film görüntüsünü taşıyan kalıp.

Rakle: Fazla boyayı sıyıran bıçak.

Slikon Tampon : Klişeden görüntüyü alıp baskı materyali üzerine aktaran silikon ve yağ karışımından oluşan tampon.

Morlock Gf: Tampon baskı makinesi türüdür. Mürekkebin çevre ile ilişkisi kesilidir. Bu sebeple hiç sulandırmadan iki üç gün kullanılabilir.

Morlock Mtr1: Tampon baskı makinesi türüdür. Yapışkan bir bant vardır ve bu yapışkan bant programlandırılan baskı sayısına gelindiğinde tampon altına hareket eder.Tampon bu yapışkan banda basınca üzerindeki boya artıklarını bırakır.

Morlock Mds500: Tampon baskı makinesi türüdür. Büyük ve üç boyutlu parçalar üzerine dört renge kadar baskı yapabilirler.

Hazne: Baskıda kullanılacak boyanın konulduğu ve boyayı koruyan metal kap.

Koruyucu Bant: Klişenin üzerinde bulunan ve onu ışığa karşı koruyan bant.

Tesbit Banyosu: Pozlandırılan klişenin açılmasını sağlayan banyo.

Kapatma Lakı: Klişe tespit banyosundan çıkartılıp el değmeden suda yıkanır ve kurutulur.Kurutulduktan sonra hatalı yerlerin kapatılmasında kurutma lakı kullanılır.

Demirklorür Dolu Küvet: Tespit banyosuyla açılan kısımların açılmasında kullanılan ve içinde Demirklorür bulunan küvetlerdir

DİJİTAL BASKI TERİMLERİ

 Digital Baskı: Geleneksel ofset baskı tekniğinde kullanılan, film ve klasik anlamdaki kalıp gibi iki vazgeçilmez unsurun ortadan kaldırılmasıyla, herhangi bir fotoğraf, diapozitif, negatif ve basılmış görüntünün, tarayıcılarla yada doğrudan dijital kameralar yoluyla bilgisayara aktarılarak, üzerinde çalışılıp değişiklikler yapılmasına; bilgisayarda metin, grafik, çizim v.b. birleştirilerek bir grafik dökümanın bir dijital baskı makinası yardımıyla doğrudan baskı materyaline basılmasına olanak tanıyan sistemin geneline verilen addır.

DİGİTAL BASKI TEKNİKLERİ: NİP (non – impact printing) yani (dokunmasız baskı) türleri

1- Elektrofotoğrafik ve elektrografik sistemler: Büro fotokopi cihazlarının çoğunluğu ve lazer yazıcıların temel tekniği bu gruba girer.

2- Elektrosensitif sistem: cereyan akım vasıtasıyla bazı maddeler değişime uğramaktadır. Daha çok küçük baskı sahası olan cihazlarda tatbik edilir. Örneğin, printerli masa hesap makinası.

3- Manyetografi sistemleri: Elektrostatik sistmelerde olduğu gibi görüntü tonerle elde edilir.

4- İnkjet sistemler: Mürekkep damla damla püskürtülür ve görüntü bu sayede olur.

5- Termografi sistemleri: Görüntü ısı yoluyla sağlanır. Bunun için renkli hassaslaştırılmış bantlar ıswanmış veya sıvanmış malzeme kullanılır. Uygulama sahası yavaş renkli yazıcılar ve dijital renkli fotokopi cihazlarıdır.

DİGİTAL İMAGE: Bir görüntünün bilgisayar ortamına taşınarak orada çeşitli görsel malzemelerle desteklenip işlendikten sonra bir digital baskı makinasından çıkış alınmasına denir.

RIP(Raster İmage Prosesor): Bilgisayarda hazırlanan (postscript dili ile) metin , grafik ve resimleri bir yazıcının ve pozlandırıcının anlayabileceği dile çeviren yüksek performanslı, prosesor(hesaplayıcı) dır.

DIŞ MEKAN BASKI: Dış mekanda kullanılan reklam ve tanıtım amaçlı broşür, afiş, bilboard,araba üstüne yapıştırılan stickerler v.b. gibi malzemelerin hazırlanmasında kullanılan baskı çeşitleridir.

Digital baskı yöntemiyle dış mekan baskı:

1- Branda Baskı: Binalar üzerine yapılan reklam çalışmaları bu gruba girer.

2- Saç tabela üzerine vinyl baskı: Saç tabela üzerine yapıştırılan reklam afişleridir.

3- Araç üzerine uygulama: Folyoya dijital baskı yapılır. Parça parça basılan iş araç üzerine ısıyla geçirilir. Isıyla işin araç üzerine iyice kavranması sağlanır.

4- Yol kenarları reklamları: Kuşe yada 1. Hamur kağıda dijital baskıyla basılır.

5- Üç boyutlu reklam panoları: Grafik solvent bazlı mürekkeple vinyl yada folyo üzerine basılır.

6- Yer grafikleri: Sürtünmeye dayanıklı solvent bazlı mürekkep kullanılarak baskı yapılır. Laminasyon malzemesiyle sürtünmeye karşı laminasyon yapılır.

7- Mega light orta refuj ışıklı reklam panoları: Grafik ters olarak durantransdeninel yarı opak bir malzemeye basılır.

8- Creative cephe kaplama baskılar: Vinyl ile hazırlanan grafik solvent bazlı mürekkeple basılır. Mağaza ve alışveriş merkezlerine dış kısmına bu baskı türü ile reklam asılır.

9- Mağaza cephe uygulamaları: istenilen büyüklükte iş hazırlandıktan sonra makina ebadına göre parça parça basılır. Laminasyonla birleştirilir.

10- Bilboardlar: Çeşitli gramajlarda 1. Hamur kağıtlara istenen grafik basılır.

11- Posterler: Kuşe kağıda, muşambaya, kumaşa veya vinyl üzerine solvent bazlı mürekkeple baskı yapılır.

12- Bez afişler: Grafik kumaş üzerine istenilen ebatta basılır.


İÇ MEKAN(İN DOOR) BASKI:

1- Vitrin içi uygulamalar: Vitrin içine yapıştırılan uygulamalardır.

2- Sanatsal baskılar: Tuval üzerine çalışılmış bir resim gibi sonuç veren baskılardır.

3- Stand sistemi oluşturma: Basılan iş stand şekline göre parçalar ayrılarak işi standa yapıştırılır.